Arkivi
Arkivat janë institucione të rëndësishme të cilat kanë për qëllim evidentimin, pranimin , ruajnë, konservojnë, rregullojnë, përpnojnë dhe mund ta publikojnë lëndën arkivore dhe mundësojnë për shfrytëzimin e saj për hulumtime shkencore si dhe për nevoja tjera të cilat janë në interes për organet,organizatat , institucionet, personat civil-juridik dhe qytetarët. Ndryshe, arkivat quhen edhe memorie e kombit.
Përpos arkivave publike qe janë persona juridik ka edhe arkiva të llojeve të tjera që poashtu hynë në një rrjet të përbashkët brënda një shteti. Arkivi shtëtror ushtron veprimtarinë e vet publike në pajtim me ligjin, i cili zakonisht është i standardizuar në nivel ndërkombëtar.
Lëndë arkivore, është i tërë matriali burimor dhe i reprodukuar (i shkruar, i vizatuar, i shtypur, i fotografuar, i filmuar, mikrofilma, shënime të lexuara me makinë, shënime digjitale,datoteka, duke përfshirë edhe mjetet për shfrytëzimin e tyre, si dhe të gjitha dokumentet tjera të krijuara në ndonjë formë tjetër), nga organet publike dhe jopublike, përsonat juridik ose fizik gjatë veprimtarisë së tyre, me vlerë të përhershme për shkencën, kulturën, dhe për nevojat e përgjithshme publike.
Pasi lënda arkivore ka rëndësin historike, kulturore, shkencore dhe ka cilësinë e monumentit të kultures, ruhet në mënyrë të përhershme.
Të drejtat e përdorimit të lëndës arkivore janë të parapara me ligj.Kështu p.sh në Kosovë , hulumtimi dhe shrytëzimi I lëndës arkivore, komunikimi I dokumenteve publike dhe I mjeteve të kerkimit, bën pjesë në të drejtat themelore të qytetarit, për informim të lirshëm dhe të papenguar, dhe e tillë në parim nuk mund të kufizohet. Mirëpo nëse përdorimi I lëndës arkivore keqpërdoret apo I prekë interesat shtetërore, kjo e drejtë në raste të vaçanta edhe mund të mohohet.
Disa kategori dokumentash që përmbajnë të dhëna të rëndësishme për sigurinë e interesave të veçanta të shtetit, të përsonaliteteve, individëve etj., dosjet hetimore e gjyqësore dhe dokumentet që përmbajnë të dhëna për identitetin e individit, jepen në shfrytëzim 75 vjet pas vitit të krijimit të tyre.
Lënda arkivore e institucioneve drejtuese, të informimit dhe hetimit, si rregull është e mbyllur. Kjo lëndë hapet vetëm për përsonat e nivelit të lartë ( që ushtrojnë funksione publike).
Lënda arkivore që përmban të dhëna më rëndesi të veçantë për përsonalitetin e individit, përsonin juridik apo shtetin, dosjet hetimore dhe informatat sekrete të shkallëve dhe karaktereve të ndyshme, mund të jepen në përdorim në kushte dhe procedure të veçantë. Institucionet e jashtme si dhe qytetarët e huaj mund ta shfrytëzojnë lëndën arkivore sipas konventave, si dhe marrëveshjeve ndërkombëtare në bazë të reciprocitetit faktik.
Arkivat dhe lënda arkivore është e mbrojtur me ligj. Institucionet/Komunat janë të obliguara që të themelojnë arkivat (nese ato nuk ekzistojnë), bazuar në ligjin për lëndën arkivore dhe arkivat, Nr.2003/7, miratuar nga Kuvendi I Kosovës, si dhe ligji Nr. 04/L-088 për arkivat shtetëror.
Komuna me qëllime të mbrojtjes së lëndës arkivore dhe materialit regjistruar është e obliguar me ligj të organizoj shërbimin arkivor në territorin e vet. Mu për këtë në vitin 1970, arkivat regjional në Mitrovicë i bashkangjitet edhe komuna jonë, ndërkaq në vitin 1979, arkivi komunal ndahet si një njësi e pavarur arkivore me 3 të punësuar në kuader të arkivit regjional të Mitrovicës. Në vitin 1988,Kuvendi Komunal i Skenderajt mori vendimin për themelimin e arkivit dhe muzeut komunal. Arkivi komunal në Skenderaj ruan një pasuri të çmueshme të trashigimisë sonë kulturore. Arkivi historik komunal funksionon në kuadër të drejtorisë për culture, rini dhe sport dhe gjëndet në objektin e qënders së artit dhe kultures “Hasan Prishtina” në Skenderaj.
Në arkivin historik ruhen një numër I konsiderushëm I dokumentacionit. Dokumenti më i vjetër daton nga viti 1945 dhe i përket Këshillit popullor të rrethit të Drenicës.
Arkivat janë institucione të rëndësishme të cilat kanë për qëllim evidentimin, pranimin , ruajnë, konservojnë, rregullojnë, përpnojnë dhe mund ta publikojnë lëndën arkivore dhe mundësojnë për shfrytëzimin e saj për hulumtime shkencore si dhe për nevoja tjera të cilat janë në interes për organet,organizatat , institucionet, personat civil-juridik dhe qytetarët. Ndryshe, arkivat quhen edhe memorie e kombit.
Përpos arkivave publike qe janë persona juridik ka edhe arkiva të llojeve të tjera që poashtu hynë në një rrjet të përbashkët brënda një shteti. Arkivi shtëtror ushtron veprimtarinë e vet publike në pajtim me ligjin, i cili zakonisht është i standardizuar në nivel ndërkombëtar.
Lëndë arkivore, është i tërë matriali burimor dhe i reprodukuar (i shkruar, i vizatuar, i shtypur, i fotografuar, i filmuar, mikrofilma, shënime të lexuara me makinë, shënime digjitale,datoteka, duke përfshirë edhe mjetet për shfrytëzimin e tyre, si dhe të gjitha dokumentet tjera të krijuara në ndonjë formë tjetër), nga organet publike dhe jopublike, përsonat juridik ose fizik gjatë veprimtarisë së tyre, me vlerë të përhershme për shkencën, kulturën, dhe për nevojat e përgjithshme publike.
Pasi lënda arkivore ka rëndësin historike, kulturore, shkencore dhe ka cilësinë e monumentit të kultures, ruhet në mënyrë të përhershme.
Të drejtat e përdorimit të lëndës arkivore janë të parapara me ligj.Kështu p.sh në Kosovë , hulumtimi dhe shrytëzimi I lëndës arkivore, komunikimi I dokumenteve publike dhe I mjeteve të kerkimit, bën pjesë në të drejtat themelore të qytetarit, për informim të lirshëm dhe të papenguar, dhe e tillë në parim nuk mund të kufizohet. Mirëpo nëse përdorimi I lëndës arkivore keqpërdoret apo I prekë interesat shtetërore, kjo e drejtë në raste të vaçanta edhe mund të mohohet.
Disa kategori dokumentash që përmbajnë të dhëna të rëndësishme për sigurinë e interesave të veçanta të shtetit, të përsonaliteteve, individëve etj., dosjet hetimore e gjyqësore dhe dokumentet që përmbajnë të dhëna për identitetin e individit, jepen në shfrytëzim 75 vjet pas vitit të krijimit të tyre.
Lënda arkivore e institucioneve drejtuese, të informimit dhe hetimit, si rregull është e mbyllur. Kjo lëndë hapet vetëm për përsonat e nivelit të lartë ( që ushtrojnë funksione publike).
Lënda arkivore që përmban të dhëna më rëndesi të veçantë për përsonalitetin e individit, përsonin juridik apo shtetin, dosjet hetimore dhe informatat sekrete të shkallëve dhe karaktereve të ndyshme, mund të jepen në përdorim në kushte dhe procedure të veçantë. Institucionet e jashtme si dhe qytetarët e huaj mund ta shfrytëzojnë lëndën arkivore sipas konventave, si dhe marrëveshjeve ndërkombëtare në bazë të reciprocitetit faktik.
Arkivat dhe lënda arkivore është e mbrojtur me ligj. Institucionet/Komunat janë të obliguara që të themelojnë arkivat (nese ato nuk ekzistojnë), bazuar në ligjin për lëndën arkivore dhe arkivat, Nr.2003/7, miratuar nga Kuvendi I Kosovës, si dhe ligji Nr. 04/L-088 për arkivat shtetëror.
Komuna me qëllime të mbrojtjes së lëndës arkivore dhe materialit regjistruar është e obliguar me ligj të organizoj shërbimin arkivor në territorin e vet. Mu për këtë në vitin 1970, arkivat regjional në Mitrovicë i bashkangjitet edhe komuna jonë, ndërkaq në vitin 1979, arkivi komunal ndahet si një njësi e pavarur arkivore me 3 të punësuar në kuader të arkivit regjional të Mitrovicës. Në vitin 1988,Kuvendi Komunal i Skenderajt mori vendimin për themelimin e arkivit dhe muzeut komunal. Arkivi komunal në Skenderaj ruan një pasuri të çmueshme të trashigimisë sonë kulturore. Arkivi historik komunal funksionon në kuadër të drejtorisë për culture, rini dhe sport dhe gjëndet në objektin e qënders së artit dhe kultures “Hasan Prishtina” në Skenderaj.
Në arkivin historik ruhen një numër I konsiderushëm I dokumentacionit. Dokumenti më i vjetër daton nga viti 1945 dhe i përket Këshillit popullor të rrethit të Drenicës.
Në arkivin historik komunal në Skenderaj janë kryer punët dhe detyrat e punëve në bazë të planit vjetor të punës, në të dy ja shërbimet që kryhen në arkiv: shërbimi i brëndshëm dhe shërbimi i jashtëm. Në shërbimin e jashtëm punët kanë mbetur pezull për arsye të mungesës së stafit për këtë qëllim. Në të dyja këto shërbime janë kryer këto punë:
Në këtë periudhë kemi pasur kerkesa të ndryshme për dokumentacion dhe kujdes I vacant I është kushtuar punës me pale. Kryesisht kerkesat që kemi pranuar kanë qënë për dokumentacion pronësor dhe juridik. Poashtu kemi pasur kerkesa të ndryshme të zejtarive dhe bujqeve të cilat kanë paguar kontributet e tyre dhe tashme ky dokumentacion iu nevojitet për rregullimin e pensioneve. Gjatë kësaj periudhe kemi pasur
Eshtë punuar në rregullimin dhe klasifikimin e dokumentacionit që posedojnë. Kryesisht është punuar në lëndën arkivore të administrates komunale të periudhave të ndryshme, të periudhes 1992-1999 por edhe dokumentacion i përiudhës së mëhershme.Eshtë punuar gjithashtu në dokumentacionin –dosjet personale të zejtarëve privat (para luftës) të cilet kanë paguar kontributet personale.
Eshtë bërë klasifikimi I një pjese të dokumentacionit si dhe ka pasur vizita në Arkiv nga studentët, hulumtuesit e vizitorë të ndryshëm.
- PUNA ME PALE
Në këtë periudhë kemi pasur kerkesa të ndryshme për dokumentacion dhe kujdes I vacant I është kushtuar punës me pale. Kryesisht kerkesat që kemi pranuar kanë qënë për dokumentacion pronësor dhe juridik. Poashtu kemi pasur kerkesa të ndryshme të zejtarive dhe bujqeve të cilat kanë paguar kontributet e tyre dhe tashme ky dokumentacion iu nevojitet për rregullimin e pensioneve. Gjatë kësaj periudhe kemi pasur
- 42 kerkesa të palëve për dokumentacion privat,
- kerkesa për institucionet e ndryshme komunale si dhe nga Agjensioni Kosovarë i Pronës- njësia regjionale në Mitrovicë
- 5 hulumtues- historian , lidhur me mbledhjen e shënimeve nga dokumentacioni qe posedojnë për publikimin –botimin e librave të ndryshme , kryesisht lidhur me arsimin në Drenicë gjatë përiudhës së kaluar.
- RREGULLIMI DHE KLASIFIKIMI I DOKUMENTEVE
Eshtë punuar në rregullimin dhe klasifikimin e dokumentacionit që posedojnë. Kryesisht është punuar në lëndën arkivore të administrates komunale të periudhave të ndryshme, të periudhes 1992-1999 por edhe dokumentacion i përiudhës së mëhershme.Eshtë punuar gjithashtu në dokumentacionin –dosjet personale të zejtarëve privat (para luftës) të cilet kanë paguar kontributet personale.
Eshtë bërë klasifikimi I një pjese të dokumentacionit si dhe ka pasur vizita në Arkiv nga studentët, hulumtuesit e vizitorë të ndryshëm.